Origami voor iedereen (uitleg, voorbeelden en stappenplan) - Tokyo.nl (2024)

Origami is een kunstvorm in het vouwen met papier naar decoratieve objecten zoals dieren, sterren of bloemen. Het is een traditioneel Japanse vouwkunst die al eeuwen diep verweven zit in de Japanse cultuur. Toch wordt de oorsprong van origami gedebatteerd gezien het oude China er ook claim op lijkt te maken. Desondanks zijn de Japanners door de jaren heen echte origami masters geworden en gebruiken ze het therapeutisch werkende vouwen in het alledaagse leven ter vermaak van kinderen maar ook voor ceremoniële gebruiken zoals de Noshi.

Snel naar:

• Wat is origami?
• Origami papier
• Soorten origami
• Origami vouwen (met voorbeelden)
• Hulpmiddelen voor het vouwen
• FAQ over origami

Wat is origami nu eigenlijk?

Zoals we hierboven al kort beschreven is origami een Japanse vouwkunst die door de jaren heen geperfectioneerd is door de Japanners. Het is eigenlijk professioneel knutselen met papier door binnen enkele vouwen een prachtig kunstwerk te maken.

Het vouwen met papier is tijdens de Edo periode verheven in de Japanse cultuur tot een ware kunstvorm, net als bijvoorbeeld het bloemschikken Ikebana of de Japanse lakkunst.

Het woord origami in het Japans betekent letterlijk ori – vouwen en kami – papier en moet niet worden verward met kirigami, waarin naast vouwen ook het scheuren/knippen van papier hoort.

Bij origami is het de bedoeling dat de kunstenaar binnen enkele vouwen een prachtig voorwerp creëert zoals bijvoorbeeld een vogel, bloem of ster. Dit vouwen kan op verschillende manieren uitgevoerd worden, zo zijn er dus ook veel soorten origami die we later in dit artikel zullen toelichten.

Het bekendste vouwsysteem voor origami is het Yoshizawa-Randlett systeem. Dit is eigenlijk een handig stappenplan dat aan de hand van diagrammen, vouwlijnen en pijlen aangeeft hoe je moet vouwen om tot een eindresultaat te komen.

Wist je dat origami voor kinderen in Japan een standaard vak is op de basisschool?

Het Yoshizawa-Randlett systeem hanteert drie moeilijkheidsgraden namelijk; makkelijker, gemiddeld en moeilijk geheel afhankelijk van de complexiteit van het origami. Wij zullen aan de hand van dit vouwsysteem later in dit artikel enkele voorbeelden geven.

Een andere leuke Japanse bezigheid is het repareren van keramiek genaamd kintsugi.

Wat is origineel origami papier?

Elke origami creatie begint met een speciaal stukje origami papier. Aan dit papier zitten enkele richtlijnen die het vouwen makkelijker maken. Zo is het stukje papier altijd vierkant (standaard 7,5cm x 7,5cm) en niet te dik maar stevig genoeg om meerdere vouwlijnen te kunnen weerstaan. Daarnaast kan het papier een egale kleur hebben of een mooi patroon.

Officieel origami papier kan je gemakkelijk en goedkoop online kopen bij Bol.com.

In het Japans heet het papier “kami” of “koiy” wat staat voor een goedkope stevige papiersoort die perfect is voor origami papierkunst. Maar laat je vooral niet stoppen door de papiersoort, zo kan je ook origami vouwen van briefgeld of gerecycled papier genaamd Washi (letterlijk Japans papier).

Welke soorten origami zijn er?

Tegenwoordig zijn er acht soorten origami te onderscheiden van elkaar. Hieronder leggen we alle soorten kort uit met enkele voorbeelden.

Stilleven origami – De bekendste soort origami is die van het nabootsen van stilleven. Deze vouwkunst zal je gelijk herkennen als origami en zie je overal. Voorbeeld zijn het vouwen van een vos, ster of bloem.

Action origami – eigenlijk de tegenhanger van stilleven origami is de action origami. De naam verraadt het al een beetje maar de action betekent hier letterlijk het bewegelijk maken van het vouwkunstwerk. Dit kan aan de hand van bijvoorbeeld blazen, trekken aan het papier of via kinetische energie (bewegingsenergie) maar ook zoiets simpels als het vliegen van een papieren vliegtuigje zijn.

Modulaire origami – onze favoriet in de origami soorten is de modulaire variant. Dit type origami combineert meerdere identieke figuren aan elkaar tot een waar papierkunstwerk. De bekendste modulaire origami is misschien wel de senbazuru (千羽鶴) een aaneenkoppeling van duizenden in elkaar gevouwen Japanse kaanvogels.

Nat vouwen origami – ondanks dat vouwen de basis is van elk origami kunstwerk is dit niet de situatie bij het nat vouwen. Hier gaat het namelijk om het buigen van het papier zodat de vouwlijnen zo onzichtbaar mogelijk blijven. Dit gebeurt door het origami papier vochtig te maken en voorzicht te buigen. Het nat vouwen van origami zorgt ervoor dat dieren een extra dimensie krijgen en nog levendiger lijken.

Pureland origami – misschien wel de makkelijkste vorm van origami is die van pureland. Deze vouwtechniek is ontwikkeld in de jaren 70 door John Smith om amateur en startende origamifans op weg te helpen. Bij pureland origami gaat het vouwen vooral om het gebruik van strikte rechte vouwen genaamd berg of vallei vouwen, eigenlijk gewoon rechte lijnen die het hele origami papier beslaan.

Origami mozaïekpatronen – de naam verraadt het misschien al maar origami mozaïeken zijn aaneengekoppelde patronen die zichzelf herhalen. Je vouwt hier meerdere dezelfde vouwwerkjes om ze vervolgens aan elkaar te koppelen als een soort molecuul.

Kirigami – vroeger in Japan was techniek kirigami nauw verweven met origami. Echter zijn beide vormen tegenwoordig echt anders. Zo vouw je niet alleen bij kirigami maar snij of scheur je het papier ook in de gewenste vorm.

Strip vouwen – de laatste vorm van origami is het strip vouwen ervan. Dit staat voor het combineren van origami vouwen met het weven van het papier. Een bekend voorbeeld is de Chinese Geluksster of Moravian Ster. Het ziet er vaak driedimensionaal uit.

Hoe werkt origami vouwen?

Origami vouwen is makkelijker dan je misschien zou denken. Er zijn enkele basisregels waarmee je veel verschillende papieren kunstwerkjes kan maken. Origami voor kinderen is daarom een waar begrip in de wereld gezien het een leuke vorm van knutselen is.

We geven hieronder een aantal voorbeelden aan de hand van een duidelijk stappenplan van hoe je verschillende origami vouwen kan. Achter elke titel staat tevens de moeilijkheidsgraad. Wij vinden het boek Fun met Origami van Robyn Hardyman helemaal te gek voor het vouwen van dieren voor kinderen.

Origami kraanvogel vouwen – gemiddeld

Misschien wel het bekendste origami vouwobject uit Japan is de Japanse kraanvogel genaamd de orizuru, zoals je ziet begint het woord met ori en eindigt het met tsuru/zuru ook wel kraanvogel. Deze mythische vogel staat in de Japanse cultuur bekend als de drager van de zielen naar het paradijs en is één van de meest gevouwen origami ter wereld. Hieronder het stappenplan voor een origami kraanvogel.

Origami kikker vouwen – makkelijk

Leuk voor kinderen om te vouwen is de origami kikker. De kikker staat symbool in Japan voor goed geluk. Het is in Japan gebruikelijk om een mini-kikker origami te bewaren in je portemonnee. Dit zorgt er namelijk voor dat als er geld wordt uitgegeven het uiteindelijk wel weer terugkomt. Op een goed geluk vouwen dan maar! De kikker behoort trouwens tot de action origami, kijk de video hieronder maar om te zien waarom!

Origami bloem vouwen – moeilijk

Bloemen representeren in veel culturen de schoonheid, elegantie, puurheid en spirituele verlichting waar de bekende lotus bloem voor staat. Een bloem in Japan staat vaak gelijk aan de beroemde sakura, ookwel kersenbloesem. Deze symboliseert liefde, affectie, puurheid en geluk. Een origami bloem vouwen Japanners daarom meestal voor een geliefde of tijdens de Hanami gedurende de sakura bloeitijd in de lente. Hieronder een stappenplan voor het vouwen van een origami bloem.

Origami zwaan vouwen – makkelijk

De zwaan in de Japanse cultuur staat voor gratie/genade, schoonheid, vertrouwen en loyaliteit. Een paar origami zwanen representeren de eeuwige liefde of soulmates voor het leven. Vouw je eigen origami zwanen voor jouw liefde of vertrouweling aan de hand van de onderstaande video.

Origami vliegtuig vouwen

Origami draak vouwen – moeilijk

Zoek je wat uitdaging tijdens het vouwen van origami? Dan is het vouwen van een draak een echte uitdaging. Dit mythische wezen laat zich niet zomaar creëren en zal dus enige oefening vooraf vereisen. Kan jij hem vouwen uit één stuk papier?

Origami vlinder vouwen

Origami dinosaurus vouwen – makkelijk

Origami vos vouwen – makkelijk

Enkele hulpmiddelen voor het vouwen

Bij de moeilijke origami modellen is het soms lastig om scherpe vouwen te maken. Daarom kan je gebruik maken van enkele hulpmiddelen zoals een pincet, speciale van bot gemaakt vouwer of zoiets simpels als een papierclip of balpoint pen. Zorg er wel voor dat het papier niet beschadigd want dat zorgt natuurlijk voor een mindere mooie origami.

Veelgestelde vragen over origami